Mobil İşlemciler: Taşınabilir Cihazların Kalbi

Mobil işlemci, akıllı telefon, tablet, dizüstü bilgisayar gibi taşınabilir cihazlarda kullanılan bir çipset türüdür. Mobil işlemciler, genellikle daha düşük güç tüketimi, daha az ısı üretimi ve daha küçük boyut gibi avantajlar sağlamak için tasarlanmıştır. Mobil işlemcilerin performansı, çekirdek sayısı, saat hızı, bellek boyutu ve mimari gibi faktörlere bağlıdır. Mobil işlemcilerin örnekleri arasında Qualcomm Snapdragon, Apple A14 Bionic, Samsung Exynos ve MediaTek Dimensity serileri sayılabilir.

Mobil İşlemci Nedir?

Mobil işlemci, bir taşınabilir cihazın beyni olarak da adlandırılabilir. Mobil işlemci, cihazın işletim sistemi, uygulamalar, grafikler, ses, video, kablosuz bağlantılar ve diğer fonksiyonları çalıştırmak için gerekli olan hesaplamaları yapar. Mobil işlemci, bir veya daha fazla çekirdeğe sahip olabilir. Çekirdekler, aynı anda birden fazla görevi yerine getirmek için işlemciye yardımcı olan bağımsız işlem birimleridir. Çekirdek sayısı arttıkça, mobil işlemcinin performansı da artar.

Mobil işlemcinin saat hızı, saniyede gerçekleştirdiği hesaplama sayısını belirtir. Saat hızı megahertz (MHz) veya gigahertz (GHz) olarak ölçülür. Saat hızı ne kadar yüksekse, mobil işlemcinin performansı da o kadar yüksek olur. Ancak saat hızının artması aynı zamanda güç tüketimini ve ısı üretimini de artırır. Bu nedenle mobil işlemcilerde saat hızının optimize edilmesi önemlidir.

Mobil işlemcinin bellek boyutu da performansını etkileyen bir faktördür. Bellek boyutu kilobayt (KB), megabayt (MB) veya gigabayt (GB) olarak ölçülür. Bellek boyutu ne kadar büyükse, mobil işlemcinin daha fazla veriyi depolayabilmesi ve daha hızlı erişebilmesi mümkün olur. Mobil işlemcilerde genellikle iki tür bellek kullanılır: ön bellek (cache) ve rastgele erişimli bellek (RAM). Ön bellek, mobil işlemcinin sık kullandığı verileri saklayan küçük ama hızlı bir bellektir. RAM ise mobil işlemcinin geçici olarak verileri sakladığı daha büyük ama daha yavaş bir bellektir.

Mobil işlemcinin mimarisi de performansını belirleyen bir faktördür. Mimarisi, mobil işlemcinin nasıl tasarlandığını ve çalıştığını ifade eder. Mimarisi farklı olan mobil işlemciler aynı saat hızında bile farklı performanslar gösterebilirler. Mobil işlemcilerde genellikle iki tür mimari kullanılır: ARM ve x86. ARM mimarisi, düşük güç tüketimi ve yüksek enerji verimliliği sağlayan bir mimaridir. x86 mimarisi ise yüksek performans ve uyumluluk sağlayan bir mimaridir.

Mobil İşlemci Örnekleri

Mobil işlemci pazarında rekabet eden pek çok üretici vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Qualcomm Snapdragon: Qualcomm, mobil işlemci pazarının lideri olarak kabul edilen bir Amerikan şirketidir. Qualcomm, Snapdragon serisi mobil işlemcileri ile tanınır. Snapdragon mobil işlemciler, ARM mimarisini kullanan ve sistem üzerinde çip (SoC) olarak adlandırılan entegre çipsetlerdir. SoC, mobil işlemcinin yanı sıra grafik işlem birimi (GPU), modem, ses işlem birimi (APU), yapay zeka motoru (AI) ve diğer bileşenleri de içerir. Snapdragon mobil işlemciler, 200, 400, 600, 700 ve 800 serileri olmak üzere beş farklı segmente ayrılır. Bu segmentler arasında performans, güç tüketimi ve fiyat farklılıkları vardır. Snapdragon 800 serisi mobil işlemciler, en yüksek performansı sunan ve amiral gemisi akıllı telefonlarda kullanılan mobil işlemcilerdir. Snapdragon 888, Snapdragon 800 serisinin en yeni ve en güçlü üyesidir.

• Apple A14 Bionic: Apple, iPhone ve iPad gibi popüler taşınabilir cihazları üreten bir Amerikan şirketidir. Apple, kendi mobil işlemcilerini de tasarlayan ve üreten ender şirketlerden biridir. Apple, A serisi mobil işlemcileri ile tanınır. A serisi mobil işlemciler, ARM mimarisini kullanan ve SoC olarak adlandırılan entegre çipsetlerdir. A serisi mobil işlemciler, GPU, modem, APU, AI ve diğer bileşenleri de içerir. A serisi mobil işlemciler, A4’ten A14’e kadar numaralandırılır. Bu numaralar arasında performans, güç tüketimi ve fiyat farklılıkları vardır. A14 Bionic, A serisinin en yeni ve en güçlü üyesidir. A14 Bionic, iPhone 12 ve iPad Air 4’te kullanılan bir mobil işlemcidir.

• Samsung Exynos: Samsung, Güney Koreli bir elektronik devi olarak bilinir. Samsung, hem kendi akıllı telefonlarını hem de diğer şirketlere mobil işlemci sağlayan bir şirkettir. Samsung, Exynos serisi mobil işlemcileri ile tanınır. Exynos mobil işlemciler, ARM mimarisini kullanan ve SoC olarak adlandırılan entegre çipsetlerdir. Exynos mobil işlemciler, GPU, modem, APU, AI ve diğer bileşenleri de içerir. Exynos mobil işlemciler, 3xxx’ten 9xxx’e kadar numaralandırılır. Bu numaralar arasında performans, güç tüketimi ve fiyat farklılıkları vardır. Exynos 990, Exynos serisinin en yeni ve en güçlü üyesidir. Exynos 990, Samsung Galaxy S20 ve Galaxy Note 20’de kullanılan bir mobil işlemcidir.

• MediaTek Dimensity: MediaTek, Tayvanlı bir yarı iletken şirketidir. MediaTek, hem düşük maliyetli hem de yüksek performanslı mobil işlemciler sunan bir şirkettir. MediaTek, Dimensity serisi mobil işlemcileri ile tanınır. Dimensity mobil işlemciler, ARM mimarisini kullanan ve SoC olarak adlandırılan entegre çipsetlerdir. Dimensity mobil işlemciler, GPU, modem, APU, AI ve diğer bileşenleri de içerir. Dimensity mobil işlemcilerin öne çıkan özelliği ise 5G bağlantısını desteklemeleridir. Dimensity mobil işlemciler, 700’den 1200’e kadar numaralandırılır. Bu numaralar arasında performans, güç tüketimi ve fiyat farklılıkları vardır. Dimensity 1200, Dimensity serisinin en yeni ve en güçlü üyesidir.

Mobil İşlemci Seçimi 

Mobil işlemci seçimi kişisel tercihlere göre değişebilir. Ancak genel olarak, mobil işlemci seçerken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

• Performans: Mobil işlemcinin performansı, cihazın hızlı ve akıcı çalışmasını sağlar. Performansı etkileyen faktörler arasında çekirdek sayısı, saat hızı, bellek boyutu ve mimari vardır. Performansı yüksek bir mobil işlemci seçmek, özellikle oyun, video düzenleme, çoklu görev gibi yoğun uygulamalar kullanmak isteyenler için önemlidir. Performansı yüksek mobil işlemciler genellikle Snapdragon 800 serisi, A14 Bionic, Exynos 990 ve Dimensity 1200 gibi modellerdir.

• Güç Tüketimi: Mobil işlemcinin güç tüketimi, cihazın pil ömrünü belirler. Güç tüketimi düşük bir mobil işlemci seçmek, özellikle uzun süre şarj imkanı olmayan veya seyahat eden kullanıcılar için önemlidir. Güç tüketimi düşük mobil işlemciler genellikle Snapdragon 600 ve 700 serisi, A13 Bionic, Exynos 980 ve Dimensity 800 gibi modellerdir.

• Fiyat: Mobil işlemcinin fiyatı, cihazın maliyetini etkiler. Fiyatı uygun bir mobil işlemci seçmek, özellikle bütçesi sınırlı olan veya çok fazla özellik istemeyen kullanıcılar için önemlidir. Fiyatı uygun mobil işlemciler genellikle Snapdragon 400 serisi, A12 Bionic, Exynos 850 ve Dimensity 700 gibi modellerdir.

• Uyumluluk: Mobil işlemcinin uyumluluğu, cihazın diğer bileşenleri ve uygulamaları ile sorunsuz çalışmasını sağlar. Uyumluluğu yüksek bir mobil işlemci seçmek, özellikle farklı marka ve model cihazlar arasında veri aktarımı yapmak veya yeni güncellemeleri almak isteyen kullanıcılar için önemlidir. Uyumluluğu yüksek mobil işlemciler genellikle x86 mimarisini kullanan veya Android One programına dahil olan modellerdir.